Meer dan de helft (52%) van de verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten en begeleiders wil (veel) meer zeggenschap in hun werk. Wanneer zorgprofessionals ontevreden zijn doordat ze geen of weinig invloed kunnen uitoefenen op hoe zij hun werk doen, wordt het idee om hun baan op te zeggen aantrekkelijker. Dat blijkt uit de nulmeting Landelijke Monitor Zeggenschap (LMZ) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport onder ruim 21.000 deelnemers.
“Dit grote onderzoek legt het belang van zeggenschap bloot. Het is de sleutel tot behoud van zorgprofessionals.” Dat zegt V&VN-voorzitter Bianca Buurman over dit onderzoek, de zogenoemde nulmeting die de naam Landelijke Monitor Zeggenschap meekreeg. “Er is absoluut werk aan de winkel om zeggenschap in zorgorganisaties te versterken. Vooral voor werkgevers ligt hier een schone taak. In de komende jaren moet het aandeel zorgprofessionals dat zeggenschap in hun organisaties ervaart, fors stijgen. Want daarmee kun je dus voorkomen dat professionals de zorg verlaten.”
Tijd en ruimte
De vraag of verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten en begeleiders erover denken om in het komende jaar hun baan op te zeggen omdat ze ontevreden zijn, beantwoordt maar liefst 22% in de monitor positief. Tijd en ruimte voor ontwikkeling en initiatieven van de werkvloer stimuleren noemen zij het vaakst als mogelijkheden om zeggenschap te versterken. Om goede zorg te verlenen en maatschappelijke ontwikkelingen zoals de snel toenemende vergrijzing het hoofd te bieden, is het noodzakelijk dat zorgorganisaties voor behoud niet alleen inzetten op het verbeteren van arbeidsvoorwaarden, maar ook investeren in zeggenschap.
“Het beschikbaar stellen van tijd, geld en ruimte is in de zorg niet eenvoudig, maar zeker niet onmogelijk”, zegt Annamarike Seller-Boersma, programmaleider van het Landelijk Actieplan Zeggenschap (LAZ). “Geef professionals de ruimte, zij geven feilloos aan waar en hoe het beter kan. Benut ieders ideeën en stimuleer professionals ook om eigenaarschap te nemen over mogelijke verbeteringen. Het vinden van creatieve wegen kan dan veel opleveren.” Het LAZ begeleidt zorgorganisaties met een door het ministerie van VWS gesubsidieerd actieplan, maar biedt ook (zorg)professionals, leidinggevenden en bestuurders zonder subsidie handvatten en inspiratie om zeggenschap te gaan versterken.
Het St. Antonius ziekenhuis in Nieuwegein laat zien dat het mogelijk is om zeggenschap te versterken zonder extra budget. Zij startten hun project Mission (im)possible en daaruit volgende pilots met als doel twee keer zo veel patiënten te helpen als voorheen, terwijl werkplezier en kwaliteit van zorg verbeteren. Vanuit verzamelde ideeën en het vervangen van de ‘ja, maar’-reflex door ‘ja, en’ kregen aanpassingsvoorstellen op drie terreinen vorm: het meer betrekken van familie bij de zorg, een slimmere rolverdeling voor de verpleegkundigen en de inzet van een app of digitaal platform.
Landelijke Monitor Zeggenschap
Het doel van de monitor is om de zeggenschapsontwikkeling de komende jaren te monitoren en stimuleren om dit verder te versterken. Het rapport bevat hiervoor ook aanbevelingen; van individueel tot landelijk niveau. Zo zijn professionals op individueel niveau gebaat bij mentorschap en coaching en is het waardevol om leidinggevenden te leren hoe ze professionals kunnen ondersteunen om zeggenschap te leren nemen. Ook is het belangrijk dat organisaties zorgen voor besluitvormingsprocessen waarin professionals worden betrokken bij beslissingen die het dagelijkse werk en de werkvoorwaarden beïnvloeden. Organisaties kunnen kosteloos deelnemen aan de monitor. Wil je met jouw organisatie deelnemen, kijk dan op www.accuralis.com.
