Zorglandschap

Er zijn veel beroepsverenigingen in de zorg: bijna elk beroep heeft wel een eigen vereniging. Beroepsverenigingen zijn organisaties die de belangen van hun leden behartigen op het gebied van vakinhoud, kwaliteit en scholing.

Door lid te worden van een beroepsvereniging kun je meer zeggenschap nemen, daar waar het jouw vakgebied raakt. Voordelen van lidmaatschap in relatie tot zeggenschap zijn:

• Je kunt je stem laten horen via de beroepsvereniging, die jouw belangen behartigt bij andere partijen. Denk hierbij aan werkgevers, de overheid en zorgverzekeraars. Je kunt bijvoorbeeld deelnemen aan klankbordgroepen, expertmeetings, verenigingsbijeenkomsten of vragenlijsten invullen.
• Je kunt gebruikmaken van de kennis en expertise van de beroepsvereniging. De vereniging kan jou informeren en adviseren over actuele ontwikkelingen, wet- en regelgeving, kwaliteitsstandaarden en ethische kwesties.
• Je kunt deelnemen aan overleg en inspraak binnen de beroepsvereniging. Bijvoorbeeld door lid te worden van een commissie, werkgroep of bestuur.
• Je kunt je professionele identiteit versterken door lid te zijn van een beroepsvereniging, die jouw vakgebied erkent, waardeert en promoot.
• Je ontmoet andere zorgprofessionals vanuit andere organisaties waardoor je van én met elkaar kunt leren.

V&VN en BPSW zijn als beroepsverenigingen bij het Landelijk Actieplan Zeggenschap betrokken.

Het doel van een vakbond is om op te komen voor de arbeidsvoorwaarden en belangen van de werknemers.

Wat is het verschil met een beroepsvereniging? Een beroepsvereniging houdt zich bezig met de vakinhoudelijke belangenbehartiging van haar leden en professionalisering van het beroep, maar houdt zich niet bezig met arbeidsvoorwaarden. Een vakbond daarentegen zit aan tafel bij de onderhandelingen voor een nieuwe CAO en maakt zich hard voor goede arbeidsvoorwaarden.

De zorg kent verschillende vakbonden:

NU91

NU91 is een onafhankelijke organisatie van en voor verpleegkundigen en verzorgenden die de belangen van werkenden in de gezondheidszorg behartigt. Zowel op arbeidsvoorwaarden, als op beroepsinhoud.

FNV Zorg en Welzijn

Binnen vakbond FNV richt FNV Zorg en Welzijn zich primair op de arbeidsrechtelijke rechten en plichten van zorg- en welzijnsmedewerkers.

CNV Zorg en Welzijn

CNV Zorg en Welzijn behartigt namens CNV specifiek de belangen van werkenden in de zorg- en welzijnssector.

FBZ

Werknemersorganisatie FBZ (Federatie van Beroepsorganisaties in de zorg) is een federatie van 19 (beroeps)verenigingen, met name in de zorg. FBZ behartigt namens deze verenigingen de belangen van hun leden.

Brancheorganisaties in de zorg zijn verenigingen of stichtingen van eerdere organisaties uit één branche. Zoals de ouderenzorg, gehandicaptenzorg of ziekenhuiszorg. Een brancheorganisatie vertegenwoordigt het bedrijfsbelang van deze organisaties. Zij vertegenwoordigen hun leden bij onderhandelingen over cao’s, wet- en regelgeving, kwaliteit en innovatie. Zij bieden ook informatie, advies en ondersteuning aan hun leden op verschillende thema’s.

Voorbeelden van brancheorganisaties in de zorg zijn:

ActiZ

ActiZ is de branchevereniging van bijna 400 organisaties die actief zijn op het gebied van zorg en ondersteuning aan ouderen, (chronisch) zieken en jeugd. ActiZ behartigt de belangen van haar leden op landelijk niveau en ondersteunt hen bij het realiseren van goede zorg voor hun cliënten.

GGZ Nederland

GGZ Nederland is de brancheorganisatie voor instellingen in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. GGZ Nederland behartigt de belangen van haar leden op het gebied van kwaliteit, financiering, arbeidsmarkt en innovatie. GGZ Nederland streeft naar een samenleving waarin mensen met psychische problemen passende zorg krijgen.

NVZ

NVZ is de vereniging van ziekenhuizen en categorale instellingen in Nederland. NVZ behartigt de belangen van haar leden op het gebied van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de ziekenhuiszorg. NVZ zet zich in voor een sterke positie van de ziekenhuizen in het zorgstelsel.

VGN

VGN is de brancheorganisatie voor aanbieders van zorg en ondersteuning aan mensen met een beperking. VGN behartigt de belangen van haar leden op het gebied van wet- en regelgeving, financiering, kwaliteit en innovatie. VGN wil dat mensen met een beperking zo zelfstandig mogelijk kunnen leven.

NFU

De Nederlandse Federatie Universitair Medische Centra (NFU) verbindt en ondersteunt de umc’s bij gemeenschappelijke kerntaken. Ze spelen een intermediaire rol bij overkoepelende afspraken en bevorderen de samenwerking tussen de umc’s onderling. Ook stimuleren ze samenwerkingsverbanden met andere zorgpartijen en wetenschappelijke instituten op regionaal, nationaal en internationaal niveau.

RegioPlus

RegioPlus is het samenwerkingsverband van de regionale werkgeversorganisaties in Zorg en Welzijn. RegioPlus heeft als missie het in balans brengen en houden van de regionale arbeidsmarkt voor de grootste sector in Nederland: Zorg en Welzijn. Dit doen ze door zich te richten bekwaam en voldoende personeel, zodat de continuïteit en kwaliteit van zorg gewaarborgd blijft.

Binnen het Landelijk Actieplan Zeggenschap zijn de brancheorganisaties GGZ NL, VGN, ActiZ, NVZ en NFU betrokken.

Misschien heb je weleens gehoord van de marktwerking binnen de zorg. In 2006 werd de Zorgverzekeringswet ingevoerd, die wordt uitgevoerd door de zorgverzekeraars. Met de komst van deze wet ontstond ook de marktwerking in de gezondheidszorg.

Dit systeem bestaat uit gereguleerde concurrentie tussen zorgverzekeraars onderling en tussen zorgaanbieders onderling. Het doel is om burgers de beste zorg tegen de beste prijs te kunnen aanbieden. Ook moet de zorg voor iedereen toegankelijk blijven.

Verzekeraars hebben dus de taak gekregen om de zorg toegankelijk, betaalbaar en kwalitatief goed te houden. Dat doen ze door zorg in te kopen voor die verzekerden die deze zorg nodig hebben. Naast het inkopen van zorg, maken ze ook afspraken over beschikbaarheid en kwaliteit van zorg met zorgaanbieders in de vorm van contracten. Ze kopen voldoende zorg in, zodat verzekerden in veel gevallen ook kunnen kiezen. Bijvoorbeeld in welk ziekenhuis ze een operatie ondergaan.

Zorgverzekeraars hebben verschillende taken en plichten:

• In eerste instantie bepaalt de zorgverzekeraar of gedeclareerde zorg daadwerkelijk binnen de Zorgverzekeringswet valt en dus vergoed mag worden.
• Daarnaast hebben zorgverzekeraars een zorgplicht. Dat betekent dat zij moeten zorgen dat iedere verzekerde binnen een redelijke tijd en afstand de zorg kan krijgen die nodig is. De zorgverzekeraars moeten deze zorg dus inkopen. In hun inkoopbeleid moeten ze rekening houden met de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg.
• Zorgverzekeraars hebben een acceptatieplicht. Als iemand zich bij een zorgverzekeraar wil verzekeren voor de basisverzekering, dan mag de zorgverzekeraar de verzekerde niet weigeren vanwege gezondheid, leefgewoonten of leeftijd.

Dan zijn er ook instanties die verantwoordelijk zijn voor het beleid, de wetgeving en het toezicht op de zorg. Dit zijn onder andere:

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

VWS maakt beleid en zorgt voor goede randvoorwaarden voor goede zorg via wet- en regelgeving. De uitvoering van het beleid ligt bij de zorgaanbieders, zorgverzekeraars en zorgprofessionals.

Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)

De NZa is één van de toezichthouders binnen de zorg. Zij monitoren hoe de marktwerking binnen de zorg wordt uitgevoerd door onder andere zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Zij kijken bijvoorbeeld of er voldoende zorg wordt ingekocht door zorgverzekeraars.

Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)

Ook dit is één van de toezichthouders binnen de zorg. De IGJ kijkt of de zorg kwalitatief en veilig geleverd wordt voor zorgvragers.

Zorginstituut Nederland

Zorginstituut Nederland maakt data over de kwaliteit van de zorg begrijpelijk en toegankelijk, zodat beleidsmakers, zorgverzekeraars en zorgaanbieders betere beslissingen kunnen nemen. Ze werken samen met alle partijen in de zorg aan het maken van kwaliteitsstandaarden en randvoorwaarden voor verzekerde zorg.

Raad Volksgezondheid en Samenleving

De Raad Volksgezondheid en Samenleving (RVS) geeft onafhankelijk advies aan de regering, waaronder VWS, over maatschappelijke vraagstukken. Dit kan van alles zijn. Denk bijvoorbeeld aan inspraak van burgers, de eerstelijns zorg of de samenwerking binnen de zorg.